Het internet staat er vol mee: “blauw licht is schadelijk”, “gebruik een blauw-licht-filter op je bril”, “het blauwe licht van je smartphone houdt je wakker”. Maar ook het tegenovergestelde lees je wel: “blauw licht is in principe niet schadelijk”, en “de hoeveelheid blauw licht van je scherm is niet van een hoge intensiteit”. Wat is nu de waarheid? En houdt het blauwe licht van een scherm je nu wakker of niet? Het antwoord is niet heel simpel, ja of nee. En dat komt omdat het afhangt van de tijd waarop je dit blauwe licht ziet. Hieronder leggen we het uit, maar eerst: wat bedoelen we met blauw licht en waarom is deze kleur zo belangrijk?
Wat bedoelen we met blauw licht?
Licht dat we zien is meestal wit, maar het bestaat uit verschillende kleuren. Dat zie je goed bij een regenboog. Die bestaat uit vele kleuren, de kleuren van zonlicht. Eén van die kleuren is blauw. Wit licht bestaat dus altijd voor een deel uit blauw licht, maar ook uit rood, groen, geel etc. Als je een heel ‘koele’ fel witte kleur ziet, zit er relatief veel blauw in. Is het witte licht ‘warmer’, meer zachtgeel, dan zit er relatief minder blauw in.
Waarom is dit blauwe licht zo belangrijk?
We zien licht met speciale receptoren in ons oog, genaamd staafjes en kegeltjes. Maar in je oog zitten ook nog andere receptoren, de bolletjes, die speciaal gevoelig zijn voor het blauwe deel van het licht. Deze bolletjes sturen informatie over of het licht of donker is naar je biologische klok en je hersengebieden die je slaperigheid en stemming beïnvloeden. Daarom zijn we zo geïnteresseerd in het blauwe deel van het licht. Het heeft effect op ons slaap-waakritme en op hoe we ons voelen.
Wat is het effect van blauw licht?
Licht, en vooral het blauwe deel van het licht, maakt je fitter en alerter. Het is overdag heel belangrijk. Het helpt ook onze biologische klok om de juiste tijd aan te geven. De biologische klok is een groepje cellen in je hersenen die je lichaam vertellen hoe laat het is. Maar meestal loopt ie wat te langzaam. Blauw licht in de ochtend versnelt de klok als ie te laat was. Daardoor val je ’s avonds weer op tijd in slaap en word je de volgende ochtend op tijd wakker. Blauw licht in de ochtend en overdag is dus heel belangrijk. Gelukkig heeft natuurlijk daglicht veel van dit blauwe licht, dus ga ’s morgens en overdag geregeld naar buiten.
Maar hoe zit het dan met blauw licht van schermen?
De hoeveelheid blauw licht van schermen is veel minder dan de hoeveelheid blauw licht in natuurlijk daglicht. Het is dus niet schadelijk als je overdag achter je laptop zit of op een tablet kijkt. Maar in de avond is de hoeveelheid blauw licht van een scherm eigenlijk wel te veel. Het blauwe licht van een scherm in de avond vertraagt de biologische klok waardoor je later in slaap zal vallen en ook meer moeite hebt met op tijd opstaan ’s morgens. Of blauw licht iets positiefs of negatiefs is hangt dus af van de tijd van de dag: overdag geen probleem, dan heb je het blauwe licht juist nodig. Maar ’s avonds beter niet. Gebruik daarom in de laatste drie uur voor je naar bed gaat geen schermen.
En een telefoon gebruiken in de avond, is dat schadelijk?
De hoeveelheid blauw licht van een telefoon kan je zodanig verlagen dat het licht je slaap en je biologische klok niet direct zal verstoren. Zet hem dan ook op nachtstand, met een zwarte achtergrond, lage intensiteit, en houd hem niet heel dicht bij je ogen. Maar er is nog iets anders. Een telefoon kan je wel wakker houden door wat je ermee doet. Als je heel actief bent op social media, filmpjes, games enz. dan houdt dat je wakker! Dus in die gevallen toch maar beter geen telefoon gebruiken, in ieder geval niet in het laatste uur voordat je naar bed gaat.